Rolnicy z Zalesia Śląskiego nie otrzymali jeszcze należnych im pieniędzy z tytułu odebrania ziemi pod budowę drogi transportu rolnego oraz ronda w tej miejscowości.
– Rolnikom obiecano, że pieniądze otrzymają po zakończeniu inwestycji – mówi radny z Zalesia Śl. Kazimierz Mierzejewski – Inwestycję zakończono w czerwcu. Mamy listopad, a zainteresowani nadal nie otrzymali należnych im pieniędzy. Poprosiłem o interwencję w tej sprawie burmistrza, który skontaktował się z Zarządem Dróg Wojewódzkich.
– Na spotkaniu przedstawicieli ZDW i rolników w Zalesiu padały pytania kiedy rolnicy dostaną odszkodowania za straconą ziemię oraz padały deklaracje ze strony ZDW, że jeszcze w tym roku – mówi burmistrz Łukasz Jastrzembski – W tej sprawie gmina nie dostała żadnych formalnych pisemnych informacji, wynika to z tego, iż gmina nie jest stroną w postępowaniu wywłaszczeniowym.
W Zarządzie Dróg Wojewódzkich dowiedzieliśmy się, że decyzję o wypłacie pieniędzy i wyceny gruntów dokonuje wojewoda opolski. ZDW ma zabezpieczone środki na wypłaty i kiedy otrzyma oficjalną decyzję wojewody dokona wypłaty do 14 dni roboczych. Bez otrzymania decyzji nie ma podstaw prawnych do wypłacenia pieniędzy. Dzwoniliśmy do Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego, aby zapytać dlaczego rolnicy z Zalesia nie otrzymali jeszcze pieniędzy. Poproszono nas, abyśmy wysłali e-maila w tej sprawie do starszego inspektora w Wydziale Infrastruktury i Nieruchomości Jarosława Świder.
Dnia 25 listopada otrzymaliśmy odpowiedź od Dyrektora Wydziału Infrastruktury i Nieruchomości Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego Marka Świetlika:
„Termin wydania decyzji o ustaleniu wysokości odszkodowania za nieruchomości przejęte pod drogi publiczne, określony w art. 12 ust. 4b ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz U z 2008 r. nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) nie jest możliwy do utrzymania ze względów formalnych. Autorzy przepisu nie uwzględnili bowiem konieczności sformalizowanego, a więc długotrwałego procesu administracyjnego związanego z jej wydaniem, a odstąpienie od tych reguł zawsze skutkuje uchyleniem decyzji przez Ministra Infrastruktury lub sąd administracyjny. Postępowanie w tych sprawach prowadzone jest przez organ z urzędu, co oznacza możliwość jego wszczęcia po zaistnieniu okoliczności faktycznych wywołanych skutkami prawnymi spowodowanymi decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej musi stać się ostateczna) i zebraniu niezbędnych dowodów w sprawie, potwierdzających prawo własności nieruchomości. W przypadku inwestycji związanej z rozbudową drogi wojewódzkiej nr 426 w m. Zalesie Śląskie (w tym z budową ronda) po wydaniu przez Wojewodę Opolskiego decyzji o zezwoleniu na jej realizację od zarządcy drogi wpłynął wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w trybie wznowienia postępowania. To spowodowało, że decyzja stała się ostateczna po upływie dodatkowych 9 miesięcy. Są to długotrwałe czynności, których prowadzenie szczegółowo regulują przepisy prawa materialnego i kodeksu postępowania administracyjnego. Dopiero po ustaleniu stron postępowania (do których oprócz dotychczasowych właścicieli nieruchomości należą osoby, którym przysługiwały ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości przejętych pod drogę publiczną) możliwe jest jego wszczęcie, a następnie wycena nieruchomości.
Ponadto należy wskazać, iż przepis art. 12 ust. 4b ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych mówiący, że decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna nie zawiera jakiejkolwiek normy materialno-prawnej, która uzasadniałaby wydanie decyzji o odszkodowaniu w sytuacji, kiedy stan prawny nieruchomości nie jest do końca ustalony z powodu odpowiednich jego badań przeprowadzonych przez zarządcę drogi. Przepisu tego nie można traktować jako normy nakazującej wydanie decyzji o ustaleniu odszkodowania w tym terminie za wszelką cenę, kosztem naruszenia prawa.
Pragnę jednak podkreślić, że w niniejszych sprawach zostały podjęte wszelkie niezbędne i możliwe na tym etapie postępowania czynności w celu ustalenia i wypłaty odszkodowania za nieruchomości nabyte na rzecz Województwa Opolskiego. Zebrane zostały niezbędne dokumenty oraz wniesiono o wydanie odpisów zupełnych ksiąg wieczystych do Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich. Po uzyskaniu odpisów ww. ksiąg wieczystych potwierdzających prawo własności przedmiotowych nieruchomości na dzień, poprzedzający datę, w której decyzja zezwalająca na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna – czyli na dzień 22 października 2010 r. – Wojewoda Opolski poinformował pisemnie strony o wszczęciu postępowania administracyjnego. Przed wszczęciem postępowań podjęto działania w celu określenia osób, którym przysługiwały ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości przejętych pod drogę publiczną, a także prowadzono stosowną korespondencję z tymi osobami oraz z urzędami administracji publicznej dysponującymi dokumentami dotyczącymi ustanowienia tych praw. Najistotniejszymi dowodami w przedmiotowych sprawach są operaty szacunkowe określające wartość nieruchomości przejętych pod drogę wojewódzką nr 426 sporządzone przez rzeczoznawcę majątkowego.
Aktualnie, w obowiązującym stanie prawnym, koszty sporządzenia operatów szacunkowych muszą być ponoszone przez Wojewodę Opolskiego jako organ zobowiązany do ustalenia odszkodowań. W bieżącym roku zostały wyczerpane środki finansowe przeznaczone na ten cel z powodu sfinansowania opracowań ok. 400 operatów szacunkowych określających wartość nieruchomości nabytych pod budowę pozostałych dróg wojewódzkich i krajowych w regionie. Taki stan rzeczy corocznie powoduje opóźnienia w ustaleniu i wypłacie odszkodowań.
Należy w tym miejscu również wskazać, iż przy wyłonieniu rzeczoznawcy majątkowego Opolski Urząd Wojewódzki jest zobowiązany stosować przepisy ustawy o zamówieniach publicznych, co istotnie wpływa na czas sporządzenia operatów szacunkowych. W związku z tym z początkiem przyszłego roku (co jest związane z uchwaleniem budżetu państwa) zostanie ogłoszony przetarg nieograniczony na wyłonienie rzeczoznawcy majątkowego na wykonanie operatów szacunkowych określających wartość nieruchomości stanowiących przedmiot postępowania w sprawie ustalenia i wypłaty odszkodowania. Po podpisaniu stosownej umowy z rzeczoznawcą majątkowym, dokumenty dotyczące ww. nieruchomości zostaną przekazane biegłemu, który zgodnie z postanowieniami umowy będzie zobowiązany do sporządzenia operatów szacunkowych określających ich wartość. Czas wykonania zlecenia przez rzeczoznawcę majątkowego, który z reguły wynosi ok. 2 miesiące (wyniknie z zawartej umowy o dzieło) i jest niezależny od tut. organu – także ma wpływ na długość postępowania. Obecnie – mając na uwadze nadzwyczajną sytuację (przejęcie pod drogę wojewódzką nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym, stanowiącej dotychczas własność osoby fizycznej) – w ramach zamówienia publicznego udzielonego z wolnej ręki zlecono do wyceny ową przedmiotową nieruchomość zabudowaną.
Po uzyskaniu opinii biegłego o wartości nabytych przez Województwo Opolskie nieruchomości, a następnie jej zweryfikowaniu i przyjęciu jako dowodów w sprawie ustalenia i wypłaty odszkodowania za przejęte z mocy prawa nieruchomości, tut. organ zawiadomi strony i zapewni im możliwość wypowiedzenia się co do zebranych dowodów, zapoznania się z aktami spraw (w tym z operatem szacunkowym) oraz zgłaszania uwag i zastrzeżeń dotyczących wysokości odszkodowania. W przypadku braku wniesienia przez strony zastrzeżeń do co do sposobu ustalania i wysokości odszkodowania – zostaną niezwłocznie wydane przez Wojewodę Opolskiego decyzje w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania za przedmiotowe nieruchomości.
Wszystkie ww. czynności podejmowane w celu wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, a także duża ilość spraw rozstrzyganych przez Opolski Urząd Wojewódzki wpływają na czas trwania postępowania odszkodowawczego. Dlatego też 30–dniowy termin wydania decyzji odszkodowawczej traktowany jest jako termin instrukcyjny i postulatywny. Biorąc pod uwagę powyższe, informuję, że wypłata odszkodowań za nieruchomości przejęte pod drogę wojewódzką nr 426 w m. Zalesie Śląskie będzie możliwa w pierwszym półroczu 2012 roku.
Dodatkowo informuję, iż zakończenie inwestycji polegającej na rozbudowie drogi wojewódzkiej nr 426 w m. Zalesie Śląskie nie będzie miało wpływu na fakt ustalenia i wypłaty odszkodowania oraz wydania w tym przedmiocie decyzji przez Wojewodę Opolskiego. Natomiast wysokość odszkodowania będzie uwzględniać poziom cen na rynku nieruchomości jaki będzie się kształtował w roku 2012, czyli w okresie, w którym decyzje odszkodowawcze zostaną wydane. Biorąc pod uwagę dotychczasowe trendy na rynku nieruchomości poziom wzrostu cen zapewni pełną rekompensatę wywołaną opóźnieniem w wypłacie odszkodowania. Jednocześnie informuję, że Wojewoda Opolski wydaje jedynie decyzje ustalające wysokość odszkodowania za przejęte pod drogę wojewódzką nieruchomości, natomiast samo odszkodowanie wypłacone zostaje jednorazowo przez Zarząd Województwa Opolskiego w terminie 14 dni od dnia, w którym ww. decyzje o odszkodowaniu staną się ostateczne.”